Eenzaamheid onder ouderen is een bekend onderwerp, maar eenzaamheid onder jongeren is veel minder bekend. Terwijl het toch echt wel een probleem is. Momenteel wordt er ook veel onderzoek naar gedaan op verschillende universiteiten, zowel nationaal als internationaal. Uit een Brits onderzoek blijkt zelfs dat jong volwassenen zich vaker eenzaam voelen dan 55 plussers.
Alleen is nog niet eenzaam
Er is een verschil tussen alleen en eenzaam zijn. Persoonlijk ben ik graag alleen.Lekker rustig. Beetje rommelen, eten wat ik wil, netflix serie of muziek op die ik wil. Goed geregeld. Maar ook ergens lunchen kan ik prima “met mezelf”. Dan stuur ik vaak nog even een selfie naar onze gezinsapp waarin ik gekscherend laat weten dat ik “gezellig uit lunchen ben met mezelf”. Met een glas in mijn hand een toast uitbrengend, uiteraard. En man man, wat kan ik daarvan genieten. Alleen maar totaal niet eenzaam.
Maar het gevoel dat ik eenzaam ben, ken ik uiteraard zo af en toe ook. Niets menselijks is mij vreemd.
Allemaal kennen we denk ik wel periodes of momenten in ons leven, dat we het gevoel hebben eenzaam te zijn. Dat we er in feite, toch alleen voor staan. Dat we er zelf wat van moeten maken. Van het leven, wat soms heel mooi kan zijn, maar soms ook rake tikken uit kan delen. En dat je daar dan toch weer zelf je weg in zal moeten vinden. En af en toe dat gevoel hebben is ook niet zo’n drama. Maar als het een continue, onderliggend gevoel is wat je met je meedraagt, dan is het wat anders. Dan wordt het een belasting, een eenzaamheid.
Mensen met AD(H)D kunnen ook dat gevoel van eenzaamheid ervaren.Toch nét een beetje anders dan veel anderen zijn …
Het zwarte schaap gevoel. Allemaal witte schapen om je heen. Met sommigen kan je prima overweg, dat is het niet. Veel van die witte schapen zijn je beste vrienden. Maar…. ze zijn wit. En jij bent zwart. En soms (of vaak) denken en doen ze net even anders. Dat kan een gevoel van eenzaamheid geven.
Daarnaast leven wij hier in het westen in een “ik-cultuur”. We zijn ook geneigd om dat als norm aan te nemen. Maar er zijn ook culturen die “wij-gericht” zijn.
Ik weet eerlijk gezegd niet of eenzaamheid cultureel bepaald is. Ik kan me er wel iets bij voorstellen. Wanneer je opgroeit in een cultuur waarin je makkelijker een beroep doet op je familie, inclusief (verre) neven en nichten , zou je je minder eenzaam kunnen voelen. Wanneer je als ouder een probleem hebt met je kind en je tante, zus of nicht, is heel dichtbij om je te ondersteunen, zou je dit minder eenzaam kunnen maken.
Het gaat dan denk ik om je verbonden voelen met anderen. We leven in een tijd waarin we heel veel contacten hebben via social media, maar van echte verbinding is er vaak geen sprake.
In feite zijn we hypersociaal. We hebben contact via whatsapp, facebook, instagram, snapchat. En dat ook nog eens de hele dag. Volgen vloggers op YouTube. Hoe paradoxaal…..hypersociaal en toch is de eenzaamheid onder jongvolwassenen een groot probleem. Dat sociale media bijdragen aan eenzaamheidgevoelens is inmiddels wel bekend. Veel contacten, weinig echte verbinding. Alle levens lijken leuk op social media, steken enorm af bij jouw ogenschijnlijk “lullige” leven. Wat natuurlijk niet zo is, maar ja, dat gevoel heb je wel. Dat al die mensen met al die zogenaamde fantastische levens zeer waarschijnlijk hetzelfde gevoel ervaren… prik daar maar eens doorheen. Toch lastig als je in de twintig bent.
En dan ben je als jongvolwassene ook nog gewoon eens zoekende, een leven aan het opbouwen. Wat met AD(H)D soms een beetje meer zoeken is en wat meer inspanning kost.
In je ‘twenties’ verandert er enorm veel in je leven. Je bent bezig met een vervolgopleiding, gaat op een bepaald moment het ouderlijk huis verlaten (vaak ook wat later dan “gemiddeld”), je hebt het druk met studie, baan en vrienden, vaak ook nog zoekend naar een relatie. Daarbij het gevoel te moeten presteren, gewoon is meestal niet meer goed genoeg. Kortom, van een puber verander je eigenlijk naar een volwassen man of vrouw. En dat kan een hele hoop gedoe zijn. Voor ouderen lijkt het misschien fantastisch al die keuzes, maar niet zelden leidt het tot verwarring onder jongeren en het gevoel de enige te zijn die hier niet succesvol in is.
Het gevoel dat je “het allemaal op een dag zelf moet kunnen”. Wie heeft dat eigenlijk verzonnen? Dat je op een dag “alles alleen moet kunnen”?
Mensen met AD(H)D vinden sommige dingen gewoon lastig. Bijvoorbeeld administratie kost gewoon veel moeite. Maar wie zegt eigenlijk dat je op een dag alles zelf moet kunnen? Vaak hebben mensen wel dat idee. Misschien wel ingegeven door onze “ik-cultuur”. Hulp vragen, aangeven dat iets moeite kost, is een teken van zwakte. Wat als je gewoon om hulp kunt vragen, eerlijk kunt aangeven dat je iets moeite kost en wellicht dat jij iets terug kunt doen op het gebied waar jij toevallig goed in bent. Dan gaat er toch een wereld voor je open? Is dat niet gewoon krachtig zijn? En daardoor minder eenzaam?
Ik sluit me (deels) aan bij hoogleraar filosofie Lars Svendsen: we voelen ons eenzaam omdat we zo hypersociaal zijn en geen momenten meer voor onszelf hebben waarin we ons met onszelf kunnen verbinden”.
Oei, filosofisch…..ik weet het. En toch, ik kan het hier niet weglaten. Want hoewel ik denk dat ook deze hoogleraar niet alle wijsheid en waarheid in pacht heeft, vind ik er wel wat inzitten. We zijn zó bezig met hypersociaal en druk zijn, dat we onszelf als het ware een beetje aan het verliezen zijn. Wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik wel en niet, waar ben ik goed in en waar wat minder, kan ik dat accepteren, wat betekent AD(H)D hebben voor mij, kan ik een beetje maling hebben aan de mening van anderen.
Dat zijn niet zomaar vragen die je even “uitdenkt” op een middag op je kamertje of in coaching. Bezig zijn met dit soort vragen is een proces. Tijdens coaching komen deze vragen op één of andere manier altijd wel weer (deels) voorbij. Het maakt dat je je met jezelf gaat verbinden en van daaruit ook minder eenzaamheid zult ervaren. Dat je jezelf leert kennen. Leert accepteren en ontwikkelen.
Met vallen en opstaan….